Tarihte, Küçük Asya diye tanımlanan Anadolu’nun en değerli kentlerinden Bergama, ilklerin ve enlerin şehri olarak anılıyor. Bölgede muhteşem doğası ve çam ağaçlarıyla ünlü Kozak Yaylası ile Edremit Körfezi arasında yer alan ilçe, Bergama Krallığı ve Roma Devleti dönemlerinde en parlak zamanlarını yaşadı.
Şifalı doğal kaynaklarıyla Doğu’nun en batısında, Batı’nın en doğusunda yer alan Bergama; müzik, tiyatro, spor, güneş, çamur gibi doğal tedavi yollarının ilk kez kullanıldığı bir sağlık kentiydi. Bilim, sağlık, kültür, ticaret ve mimari tarihiyle dünyadaki diğer örnekleriyle boy ölçüşen Bergama, tarihe damga vuran bir geçmişe sahip. Bugün bu bölge UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor.
Bergama Hakkında Bilinmeyen 10 Şey
1. İlk tıp ve eczacılık simgesi olan yılan
Bergama’da yer alana Asklepion Antik Kenti‘ndeki mermer sütun üzerinde bulunan yılan figürü, günümüzde eczacılığın simgesi olarak kabul ediliyor. Antik kentten çıkarılan bu mermer sütun, Bergama Müzesi’nde sergileniyor. Efsaneye göre; derdine deva aramak için Asklepion’a gelen bir hasta, girişte iki yılanın bir taş oyuğunun içinden süt içtiğini ve sütü zehirleri ile karıştırıp taşa geri boşalttığını görür.
İyileşmeyeceği düşüncesiyle Asklepion’a alınmayan bu hasta hayatına son vermek için oyuktaki süt-zehir karışımını içer ama ölmek yerine iyileşir. Yılan zehrinin şifa verici yönünü böylece ortaya çıkınca Eski Çağ’ın ünlü hekimi Bergamalı Galen, Asklepion’un sembolünün çifte yılan olmasına karar verir.
2. İlk parşömen
Parşömen, ilk olarak Bergama’da bulundu. Latince Charta Pergamena kelimesinden türeyen ve hayvan derisinden yapılan parşömen, Bergama kağıdı anlamını taşıyor. Yaygın bir antik inanca göre Mısır Kralı, Bergama Kütüphanesinin İskenderiye Kütüphanesini geçmemesi için Anadolu’ya papirüs ihracını yasakladı. Bergama Kralı II. Eumenes de yeni bir kâğıt icat edilmesi karşılığında halka büyük ödüller vaat etti. Dönemin Kütüphane Müdürü Krates, oğlak derilerini işleyip, yazılabilecek hale getirerek krala sundu. Parşömen, MÖ II. yüzyıldan itibaren Bergama’dan tüm dünyaya yayıldı.
3. İlk Asya kütüphanesi
Mısır İskenderiye Kütüphanesinden sonra, dünyada ikinci açılan kütüphane Pergamon Antik Kenti’nde bulunuyordu. Asya’nın ilk kütüphanesi olan Bergama Kütüphanesi, 200 bin ciltlik zengin bir arşive sahipti.
4. İlk büyük hastane
Eczacılığın babası Galenos’un yaşadığı Bergama, dönemin en büyük sağlık merkezleri arasında anılan Asklepion’a ev sahipliği yaptı. Milattan Önce 4. yüzyıl ile Milattan Sonra 5. yüzyılları arasında dünyanın en büyük tedavi merkezlerinden biri haline gelen ve sağlık tanrısı Asklepios’a adanan Asklepion’da, farklı tedavi yöntemleri kullanıldı.
5. En dik antik tiyatro
Helenistik Dönem’de inşa edilen Bergama Antik Tiyatrosu, 70 derecelik açısıyla dünyanın en dik tiyatrolarından. Yaklaşık 15 bin seyirci kapasiteli bu görkemli tiyatro, muhteşem manzarasıyla da hayranlık uyandırıyor.
6. İlk telkinle tedavi
Bergama’nın sağlık merkezi olan Asklepion, su sesiyle tedavi, telkin yöntemiyle (Psikoterapi) rüya analizi gibi farklı tedavi yöntemleriyle dünyanın en önemli hastanelerinden biriydi. Asklepion’da psikolojik sorunu olan hastalar, tünellerde su sesiyle tedavi ediliyordu.
7. İncil’de adı geçen 7 kiliseden biri Bergama’da
Efes’te yaşamış ve ölmüş St. John’un kaleme aldığı Revelation bölümünde sözü edilen yedi kiliseden biri Bergama’da bulunuyordu. Bu kiliselerin diğer altı tanesi ise Efes, Symrna, Philedelphia, Laodicea, Thyatira ve Sardis antik kentlerinde yer alıyor.
8. Mısır Tanrılar Tapınağı Kızılavlu
Bergama’nın en büyük antik yapıları arasındaki Kızılavlu, Mısır Tanrılar Tapınağı olarak inşa edildi. Hristiyanlığı benimsemeden önce Mısır tanrılarına tapan Bergamalıların, Mısır yeraltı tanrısı Serapis, İsis ve Harporakes’e adadığı bu yapı, daha sonra kiliseye dönüştürüldü.
9. İlk yerel festival düzenleyen şehir
Mustafa Kemal Atatürk’ün başlattığı bir gelenek olan Bergama Kermesi, ilk kez 1937 yılında gerçekleşti. Türkiye‘nin ilk, dünyanın ise ikinci yerel festivali olarak kabul edilen Bergama Kermesi, her yıl haziran ayında düzenleniyor. Dünyanın ilk yerel festivali Fransa’nın Nice şehrinde yapılıyor.
10. Zeus Sunağı Berlin’e Bergama’dan götürüldü
Pergamon Krallığını yöneten Attalos Hanedanı tarafından yaptırılan anıtsal, dinsel bir yapı olan Bergama Zeus Sunağı, üzerindeki mermer kaplama fresklerle sanat tarihinin en önemli yapıtları arasında. 1870’li yıllarda Prusya’ya götürülen eser, günümüzde Berlin Pergamon Müzesi‘nde sergileniyor. Eseri her yıl 1 milyonun üzerinde kişi ziyaret ediyor.
Osmanlı Döneminde de devletin en önemli şehirlerinden biri olan Bergama, her biri birbirinden değerli binlerce tarihi esere, mimari yapıya ve kalıntıya ev sahipliği yapıyor. İzmir uçak bileti fırsatlarına göz atarak Bergama seyahatinizi planlayabilirsiniz.
