Van, Doğu Anadolu Bölgesi'nde Mezopotamya coğrafyasının illerinden biri olmasına rağmen ılıman iklimi sayesinde kendinizi doğuda hissetmediğiniz güzel mi güzel bir şehir. Kuzeyden Ağrı, batıdan Bitlis ve Siirt, güneyden Hakkâri ve Şırnak illeriyle, doğudan da İran'la çevrili.
Geçmişi MÖ 7,000'lere kadar uzanan Van'ın tarihi Urartularla başlıyor. Ardından Medler, Büyük İskender, Ermeniler, Romalılar, Sasaniler ve Doğu Roma egemenlikleri görülüyor. Şehir, 644'te Arapların sonra da Selçukluların ve Osmanlıların yönetimine girmiş. Van'da 11. yüzyıldan itibaren Türkmenler, 20. yüzyıla kadar da Ermeni, Türk, Kürt, Arap nüfus yaşamış. Gelenekleri daha çok Osmanlı ve İran etkisinde kalan Van, yüzyıllardır farklı kültürlerin sevgi ve barış içerisinde bir arada yaşadığı güzide bir coğrafya olma konumunu halen koruyor.
Van Gezilecek Yerler
Van'da gezilecek yer sayısı oldukça fazla. Zira tarihi, kültürü ve doğasıyla, gördükçe, öğrendikçe daha da merak uyandıran bu şehre bir anda bağlanıyorsunuz.
Nemrut volkanının tam 60 bin yıl önce patlayarak oluşturduğu Van Gölü, Türkiye'nin en büyük gölü olduğu gibi aynı zamanda dünyanın da en büyük sodalı gölü. Kışın buz tutmaması ve gölde yaşayabilen tek balığın inci kefali olması, gölün hem tatlı su hem de denizden farklı bir ekosistemden meydana gelmesiyle açıklanıyor. Tabii Van Gölü canavarını saymazsak!
Van Gölü üzerinde dört ada bulunuyor. Bunlardan en önemlisi adını trajik bir aşktan aldığı söylenen Akdamar Adası. Kıyıdan 4 kilometre içeride olan adaya deniz motorlarıyla 20 dakikada ulaşıyorsunuz; aynı zamanda gölün masmavi, dinlendiren manzarasını da hafızanıza kaydediyorsunuz. Zamanın Ermeni keşişi ve güzeller güzeli kızı Tamar'ın eviymiş bu ada. Tamar, adanın çevresinde çobanlık yapan bir delikanlıya tutulmuş. Elinde fenerle her gece işaret verdiği sevgilisinin adaya yüzmesi ile kavuşan âşıkların sonu acıklı bitmiş. Keşişin durumu öğrenmesiyle, yanıltıcı fener ışığı yüzünden yorgunluktan ölmek üzere olan çobanın son sözleri, Ah Tamar! Olmuş. Bunu duyan Tamar da göle atlayıp intihar etmiş. Efsane bir yana tarih boyunca ada Ahtamar, Ağtamar, Akhtamar isimleriyle anılmış.
Adaya çıktığınızda Ermeni mimarisinin eşsiz bir örneğini de görme fırsatınız oluyor. 915-921 yıllarında ortaçağ Ermeni sanatının en parlak eserleri arasında sayılan Surp Haç kilisesi, kızıl andezit taşından inşa edilmiş çok önemli bir yapı. Kiliseyi gezdikten sonra biraz dinlemek isterseniz, adada hafta sonları yerel halkın da sıkça geldiği çay bahçelerinde yorgunluk çayı içebilir, Van'ı adadan izleme deneyimini yaşayabilirsiniz.
Varagavank ya da Varak Surp Haç Manastırı olarak adlandırılan Yedi Kilise ise Yukarı Bakraçlı Köyünde bulunan bir manastır. Yedi farklı kilisenin bir araya gelmesiyle oluşan bu kompleks önemli bir Ermeni manastırı.
Urartular zamanında sarp bir kayalık üzerine inşa edilen, bugünkü şehir merkezine 5 kilometre uzaklıktaki Van Kalesi ile birlikte; Van'a 25, Gürpınar'a 10 km uzaklıktaki Çavuştepe Kalesi de Urartu yapılarından biri. Görülmeye değer bu iki kale, Van'ın kadim tarihi dokusunu yansıtıyor. Gürpınar'da bulunan iki kalesi daha var Van'ın. Hoşap Kalesi İran-Türkiye arasındaki yolda bulunmasından dolayı eski dönemlerde stratejik bir öneme sahip, yine Urartulara ait bir kale. Bir iç kale olan Zernek Kalesi'nin ise ne zaman yapıldığı bilinmemekle birlikte Van'ın diğer kaleleri gibi sarp kayalıkların üzerine kurulu.
Van'ın tarihi yapılarından en önemlilerinden biri de Hüsrev Paşa Cami. Orta Kapı Mahallesi'nde bulunan ve ulaşımın kolay olduğu cami Mimar Sinan tarafından yapılmış. Aynı zamanda Hüsrev Paşa Külliyesi'nin de bir parçası. Göz dolduran çinileri ve kıble duvarının ortasında bulunan mihrabı, caminin pek çok özelliğinin yanı sıra önemli ayrıntıları. Yine aynı mahallede bulunan Kaya Çelebi Cami de görmeniz gereken tarihi dokulardan biri. Koçi Bey tarafından 1660 yılında inşa edilen yapı bugün bile kendine hayran bırakmayı başarıyor. Tek şerefesi bulunan caminin kapı ve pencerelerindeki süslemelere hayran kalıyorsunuz.
Van'ın görebileceğiniz diğer tarihi yapılarından bazıları ise St. Bartholomeus Kilisesi, Halime Hatun Kümbeti, Hurkan Köprüsü ve Bendi Mahi Çayı üzerinde yer alan, büyüleyici güzellikteki Şeytan Köprüsü. Kısacası Van'ın her yanında tarih size nasıl bir coğrafyada bulunduğunuzu sıklıkla hatırlatıyor.
Ünü dünyaya yayılan nadide Van kedisinin korunmaya alındığı yer olan Van Kedi Evi, gezinizi süslüyor, ayrı bir renk katıyor. Bu şirin ve asil kedilerden bir türlü ayrılamıyorsunuz. Gezebileceğiniz bir diğer yer ise dünyanın en önemli Urartu müzesi olarak geçen Van Müzesi. Arkeolojik ve etnografik olmak üzere iki salon halinde hizmet veriyor.
Van'a bahar aylarında gelenlerin Van Gölü üzerinde Lim Adası olarak da bilinen Adır Adasını özellikle ziyaret etmeleri öneriliyor. Adır Kilisesinin de bulunduğu ada çok sayıda martının kuluçka merkezi haline gelmiş. Tarihi atmosferin doğa ile bütünleştiği bu ada da Van'ın sayısız güzelliklerinden biri.
Yüzölçümü olarak Türkiye'nin en büyük illerinden biri olan Van'ın Muradiye Şelalesi, Muradiye ilçe sınırları içerisinde bulunan bir tabiat harikası. Erçek Gölü, tıpkı Van Gölü gibi sodalı ve tuzlu suya sahip ve Van'ın ikinci büyük gölü. Bu gölün özelliği içerisinde hiçbir balık türünün yaşamamasına rağmen, Türkiye'de görülen 450 kuş türünden 210'una evsahipliği yapması ve her yıl düzenlenen ünlü Flamingo Festivali. Ayrıca Müküs Çayında rafting, Artos Dağında yamaç paraşütü, Van Gölünde dalış ve Gevaş'ta kayak yapabileceğiniz doğa sporları arasında.
Van oldukça şaşırtıcı bir şehir zira çok ilginç bir yeri var: Vanadokya. Başkale ilçesinin Yavuzlar Köyü'nde bulunan bu peribacaları, volkanik Yiğit Dağı'nın püskürttüğü kayaçların aşınmasıyla meydana gelmiş. Bölgede tıpkı Kapadokya'daki gibi çok sayıda mağara ve tünel de bulunuyor. Bu etkileyici doğal oluşumun tanıtımı yapılmadığı için fazla bilinmese de son yıllarda özellikle yaz mevsiminde çok sayıda yerli ve yabancı turist ağırlıyor.
Tarihi, kültürel ve doğal güzellikleriyle doğunun incisi olarak gösterilen Van'ın, gizli kalmış doğa harikaları peribacalarıyla sınırlı değil. Başkale ilçesine bağlı Dereiçi Köyü'nde bulunan, Pamukkale kadar geniş bir alana yayılmış olmasa da travertenlerin buz gibi suyu da şifa dağıtıyor.
Van'da Ne Yenir
Van'a geldiyseniz kilo alıp dönüyorsunuz, çaresi yok! Ünü bölge sınırlarını aşan dillere destan Van kahvaltısı yöreye özgü pek çok lezzet barındırıyor. Bal, kaymak, kavut, otlu peynir, cacık, süzme yoğurt, çörek ve daha birçok kışkırtıcı tadın müptelası oluyorsunuz.
Yalnızca kahvaltıyla kalsa iyi! Geleneksel Van yemekleri arasında bulunan kavurmalı uşkun ekşilisi, sengeser, kurut aşı, Kürt köftesi, ayran aşı, şile, bulgur aşı, çılbır, keledoş, mıhla ve tandır balığını yemeye doyamıyorsunuz.
Alışveriş yapmadan Van'dan ayrılmak mümkün değil. Dükkânlarından veya Rus Pazarı denen çarşısından savat işlemeciliğiyle süslenen gümüş takıları, ceviz oymacılığı ile yapılan çeşitli süs eşyaları, çömlek ve seramikleri, renkleri ve motifleriyle her biri sanat eseri olan kilimleri ile folklorik bir el sanatı olan yün çoraplarına bakmadan, almadan geçemiyorsunuz. Döndükten sonra Van kahvaltısı özlemini bir nebze dindirecek olan otlu peynir ise alışverişin olmazsa olmazı.
Nasıl Gidilir?
Van'a ulaşım için en iyi seçenek havayolu. Ferit Melen Havaalanı'ndan, Türkiye'nin bir çok şehrine her gün direkt uçak seferi var. Demiryolunu tercih etmek isteyenler için Van Gölü Ekspresi, İstanbul'dan ve Ankara'dan Tatvan'a haftada iki gün karşılıklı sefer yapıyor.
Güneydoğu ve Kuzey Anadolu'dan gelen iki önemli karayolu Van'da bileşerek İran'a uzanıyor. Şehir, İstanbul'dan 1,702 km, Ankara'dan 1,259 km ve İzmir'den 1,816 km mesafede.
Van, tarihi, doğası, kültürü, kedisi, kefali, kahvaltısı ve el sanatlarıyla gezmek, görmek, öğrenmek, hissetmek ve farklı lezzetler tatmak için mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri. Bu güzel şehri keşfetmek için hava yolu şirketlerinin uçak bileti kampanyalarına ya da uygun fiyatlı uçak biletlerine göz atabilirsiniz.
